Osteopatia dorosłych

Przyczyn powstawania bólu kręgosłupa jest wiele. Z reguły zazwyczaj słyszymy że przyczyną bólu jest przeciążenie np wynikające z nieprawidłowej pozycji. Oczywiście jest to prawda ale jest to tylko jeden element prawdy która napewno nie odzwierciedla jej w całości. Załóżmy że ktoś nie do końca dobrze się odżywia co np. spowoduje przeciążenie danego narządu układu pokarmowego co z kolei zaburzy powrotny odpływ krwi żylnej z danego narządu powodując zastoje a poprzez połączenia zylne (tzw. anastamozy żylne) ma połączenie ze strukturami siecią splotów żylnych zlokalizowanych wewnątrz kanału kręgowego co sprzyja licznym zaburzeniom przepływu krwi żylnej. Jeśli zatem będziemy mieli gorszy odpływ krwi to jednocześnie będzie gorsze zaopatrywanie krwi tętniczej bogatej w substancje odżywcze niezbędne dla każdej tkanki naszego ciała. Tego typu sytuacja będzie sprzyjać rozwojowi danej patologi np. dyskopatii. To jest też przykład dlaczego tak wiele osób cierpi na przewlekły ból kręgosłupa a zabiegi z których korzysta działają tylko na jakiś czas.

Dzieję się tak dlatego że leczone są tylko objawy a nie pierwotne przyczyny tego co to powoduje. To nie oznacza że leczenie objawów jest złe, tylko raczej o to że czasem jest nie wystarczające i w konsekwencji może być przyczyną nieskuteczności powszechnie znanych systemów opieki zdrowotnej. Według autora osteopatia nie stoi w sprzeczności do tych systemów opieki zdrowotnej ale wręcz przeciwnie stanowi idealne ich uzupełnienie.

Postawienie dobrej diagnozy jest niezbędne dla przeprowadzenia odpowiedniego leczenia. Dobrze dobrana terapia manualna czy osteopatia powinna przyczynić się do szybkiej poprawy.  Nieodpowiednio dobrane leczenie może natomiast spowodować nasilenie dolegliwości. 

Bardzo często słyszymy że przyczyną bólu pleców jest zwyrodnienie krążka międzykręgowego co nie do końca jest prawdą. Oczywiście zwyrodnienie krążka może być przyczyną bólu, ale taka diagnoza jest zbyt często nadużywana. 

Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z zespołem ucisku korzenia wskutek czynników związanych z krążkiem międzykręgowym natomiast obrzęk powstały wskutek stanu zapalnego w okolicy krążka może być przyczyną ucisku.

Dlatego postawienie dobrej diagnozy jest niezbędne dla przeprowadzenia skutecznego leczenia.

Podczas stawiania diagnozy należy pamiętać o odróżnieniu poszczególnych procesów toczących się w dysku od “bulgingu” krążka międzykręgowego, przepukliny (protruzji), wypadnięcia (prolapsus) oraz zwyrodnienia.  

Należy pamiętać, że otwór międzykręgowy stanowi miejsce przejścia: korzenia nerwu rdzeniowego, żyły rdzeniowej, naczyń limfatycznych, nerwu wstecznego. Otwór w obrębie kręgów L5-S1 jest najmniejszym otworem w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, natomiast korzeń nerwu rdzeniowego L5 jest korzeniem o największej średnicy. Więzadło podłużne tylne (więzadło biegnące w kanale kręgowym w bliskim kontakcie z trzonami kręgów i dyskami międzykręgowymi) zwęża się stopniowo w kierunku ogonowym (dolnym), przez co krążek międzykręgowy lub pierścień włóknisty (zewnętrzna struktura krążka międzykręgowego zapobiegająca przemieszczaniu się jądra miażdżystego) jest po stronie tylno-bocznej w mniejszym stopniu przykryty. W przypadku pęknięcia pierścienia włóknistego zawartość krążka międzykręgowego może w rezultacie wysmyknąć się w postaci przepukliny do kanału kręgowego w obrębie dolnego odcinka lędźwiowego.

Opisując w skrócie krążek międzykręgowy (dysk) należałoby wspomnieć o kilku faktach. Jądro miażdżyste jest konsystencji pasty do zębów a więc w sytuacji przepukliny jądra miażdżystego hipotetyczny powrót do pierwotnej pozycji może być trudny. Możliwy powrót jest raczej prawdopodobny w przypadku małej wypukliny pod warunkiem uelastycznienia włókien torujących drogę wyjścia.

W stanie ostrym w okolicy otworu międzykręgowego toczy się stan zapalny powodujący obrzęk w tej okolicy a zatem odpływ krwi żylnej jest zaburzony co powoduję ciasnotę w otworze, która na skutek odpowiedniej interwencji manualnej się zmniejsza ponieważ cyrkulacja płynów się poprawia, stan zapalny wraz z bólem się zmniejsza.

Biorąc pod uwagę prawidłowy rozwój krążka międzykręgowego należałoby powiedzieć, iż między 20 a 50  rokiem życia ryzyko wystąpienia wypadnięcia dysku jest wyższe. Od 50 roku życia jądro miażdżyste traci w takim stopniu swą lepkość, iż istnieje mniejsze ryzyko wystąpienia przepukliny bądź wypadnięcia dysku, natomiast wyższe ryzyko procesów zwyrodnieniowych. Zwyrodnieniu częstokroć towarzyszy degeneracja trzonu kręgu oraz stawów międzywyrostkowych.

Wracając do krążka międzykręgowego podczas leczenia należałoby wziąć pod uwagę mechanizm odżywiania krążka. Otóż do 12 roku życia krążek międzykręgowy jest odżywiany poprzez penetrację małych naczyń krwionośnych biegnących wzdłuż kręgów. W późniejszym okresie naczynka te ulegają całkowitemu zanikowi, przez co odżywianie naczyniowe zostaje zastąpione dyfuzją oraz osmozą z obszaru trzonów kręgów. Te zaś są odżywiane przez szpik kostny. Wraz z upływem czasu unaczynienie szpiku kostnego także ulega pogorszeniu, co jednocześnie prowadzi do zmniejszenia odżywienia krążka, a co za tym idzie, do rozwoju procesów zwyrodnieniowych. 

Zgodnie z powyższym w leczeniu wybranych patologi dyskowych należy między innymi wziąć pod uwagę czynności które będą powodować wymianę substancji odżywczych. Ciągła zmiana ciśnienia wywieranego na krążek np. w trakcie ruchu wywołuje efekt pompy poprawiający tę wymianę.

Typ 1 : Ostre naciągnięcie grzbietu

Może  wystąpić w wyniku podknięcia się, upadku, dzwignięcia lub nagłego skrętu. W związku z tym może dojść do przerwania włókien pierścienia, więzadeł tylnych lub struktur mięśniowo-ścięgnistych. Czasem tego typu uszkodzenia mogą pojawić się po długiej jeździe samochodem. Ból może być bardzo silny promieniujący do obszarów lędżwiowo-krzyżowych.

Typ 2 : Obrzęk wskutek zatrzymania płynów

Obrzęk pojawia się w obrębie krążka międzykręgowego, wskutek czego podwyższa się ciśnienie wewnętrzne krążka. Czasem tego typu sytuacja może powstać bez wyraźnej przyczyny. W ten sposób krążek staje się bardziej narażony podczas szybkich zmian obciążenia, przez co pierścień szybciej się zużywa i przyspiesza to degenerację krążka. 

Typ 3 : Tylno-boczne pęknięcie pierścienia włóknistego

Tutaj pojawia się ból kręgosłupa lędźwiowego z promieniowaniem do pośladka, stawu krzyżowo-biodrowego oraz tylnej części uda.

Typ 6 : Wysmyknięcie sekwestru: prolapsus (wypadnięcie)

 W tym przypadku dochodzi do faktycznego wypadnięcia, ponieważ oddzielony fragment znajduje się już na zewnątrz pierścienia włóknistego. Ból pojawia się nagle. Często towarzyszą bóle promieniujące oraz parestezje. Ból w plecach jest zwykle lżejszy niż ból promieniujący oraz parestezje (mrowienie, drętwienie). Rano dolegliwości są największe natomiast ustępują pod wpływem chodzenia. Wieczorem dolegliwości znowu zwiększają się na skutek zapadania dysku i wzrostu ucisku.

Typ 7 : Zwyrodnienie krążka międzykręgowego

Dochodzi już do degeneracji krążka międzykręgowego i całkowitego odwodnienia jądra miażdżystego. Zazwyczaj występuje w zaawansowanym wieku powodując chroniczny ból pleców.

Wszystkie opisane uszkodzenia krążka międzykręgowego można leczyć zachowawczo. Przepuklina krążka międzykręgowego to schorzenie które można z powodzeniem leczyć poprzez odpowiednio dobrane techniki manualne.  Wbrew różnym opiniom które można usłyszeć należy podkreślić, że bezwzględnymi wskazaniami do leczenia operacyjnego są przede wszystkim zaburzenia ruchowe np. całkowite opadnięcie stopy lub zespół ogona końskiego (niedowład wiotki, całkowite zaburzenie czucia, zaburzenia zwieraczy tj. nietrzymanie moczu i stolca). Każdy inny przypadek można a nawet powinno się zacząć leczyć w sposób zachowawczy czyli bezoperacyjny. Jeżeli natomiast leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanego efektu można rozważyć interwencję chirurgiczną.

Z osteopatycznego punktu widzenia każda struktura mająca połączenie nerwowe z głową może być przyczyną bólu głowy. Idąc tym tokiem myślenia zarówno żołądek jak i wątroba może być tą przyczyną. Po zablokowaniu przewodnictwa w nerwie poprzez odpowiednie techniki manualne dany ból zmniejsza się (Dach, Eckeli, Ferreira & Speciali, 2015).

Rozróżniamy różnego rodzaju typy bólu głowy, m.in.: klasterowy ból głowy, napięciowy ból głowy,  neuralgia nerwu trójdzielnego, ból głowy spowodowany zapaleniem zatok poprzez zaburzony drenaż na skutek różnych czynników, migrenowy ból głowy, ból związany z napięciem stawu skroniowo-żuchwowego, ból pochodzenia szyjnego czy ból przeniesiony z określonych narządów. 

Innym przykładem może być ból przed lub w trakcie menstruacji kręgosłupa i/lub innych struktur. Czy to normalne? Oczywiście że nie. Miesiączka nie powinna boleć. Jeśli boli to oznacza że jest coś co to powoduje.

Przyczyn może być wiele np zaburzenie równowagi hormonalnej spowodowane lub dysfunkcje na poziomie strukturalnym lub funkcjonalnym w obszarze miednicy lub innych obszarów ciała powodujące zastoje krwi żylnej.

Ból pochodzący z napięcia narzadów wewnetrznych to kolejny problem.

Po wyeliminowaniu patologii na podstawie powszechnie znanych badań (np. gastroskopia czy kolonoskopia) nie oznacza że nie może być innego problemu. Przyczyną mogą być np. nietolerancje lub dysfunkcje funkcjonalne na poziomie nefralgicznych połączeń układu pokarmowego.

Przyczyna bólu stawów może być różna. Dla przykładu: ból kolana zdiagnozowany jako uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej bez urazu. Przyczyną może ale nie musi być np. skręcona miednicy która z czasem doprowadzi do jej uszkodzenie na skutek asymetrycznych rotacji poszczególnych części kończyn dolnych. 

Oczywistym jest że trzeba leczyć łąkotkę ale trzeba również zastanowić się czy nie ma jakiejś przyczyną, która w konsekwencji uszkadza dana strukturę i przyczynia się do nawracajacych problemów np. kolana. Jesli taka przyczyna jest to należy ją znaleść i wyleczyć.