Jest to medycyna niekonwencjonalna. Główną różnicą miedzy medycyna akademicką a osteopatyczną jest holistyczne ujęcie zdrowia człowieka i leczenie przyczyny choroby a nie objawów. Holistyczne inaczej kompleksowe podejście polega na patrzeniu na człowieka jak na jeden system składający się z poszczególnych układów który działa jako całość.
Cztery zasady osteopatii
1. Ciało jest jednością. Człowiek jest jednością obejmującą ciało, umysł i duszę.
Zdrowie zależy od wielu procesów fizycznych i psychicznych. Są one nierozerwalnie ze sobą związane i należy rozpatrywać je jako całość dlatego nie należy rozdzielać zdrowia fizycznego od psychicznego. Organizm również jest jednością. Kości, mięśnie i inne organy są połączone ze sobą obiegami, które przekazują komunikaty i reakcje organizmu. Mowa tu o krwioobiegu, układzie nerwowym i gospodarce hormonalnej. To wszystko otoczone jest powięzią która jest również ważnym systemem łączocym, regulacyjnym i koordynacyjnym. W ten sposób tworzą się ścisłe współzalezności choćby między aparatem ruchowym a narządami wewnętrznymi. W rezultacie, gdy człowiek cierpi na bóle barku, przyczyna może tkwić w zupełnie innym miejscu, na przykład wątrobie lub żołądku. Dlatego zasadne jest badanie całego ciała nawet gdy wydaje się oczywiste co pacjentowi dolega (Liem, Tsoldimos, Osteopathie. Gezieltes Losen von Blockaden. Germany, 2016)
2. Organizm potrafi samodzielnie się regulować, leczyć i utrzymywać w stanie zdrowia.
Obszarem szczególnego zaintersowania osteopatów jest właśnie zdolność człowieka do samowyleczenia. Jej elementem są komórki odpornościowe, endorfiny i inne substancje uastrojowe, które Andrew Taylor Still opisywał tak:
„Organizm człowieka został stworzony jako boża apteka- dyponuje wszelkimi płynami, lekarstwami, olejami smarowymi, opiatami, kwasami i substancjami hamującymi działąnie kwasu, które obdarzony mądrością Bóg uważał za niezbędne, aby ludzie mogli cieszyć się szczęściem i zdrowiem, a także potrafili przywracać ten stan” (2)
G.W.Northup, Osteopathic medicine. An American Reformation, American Osteopathic Association, Chicago 1966, s.15.
Choroby mogą się rozwijać, gdy system immunologiczny i zdolność do samoleczenia są osłabione przez wiele małych obciążeń. Wtedy nawet nieznaczne zakłócenie może przełamać naturalne bariery i wywołać ostre dolegliwości. Występujące obciążenia mogą prowadzić do powstania tzw. dysfunkcji somatycznej.
Dysfunkcja somatyczna (lezja osteopatyczna) objawia się jako wyczuwalna palpacyjnie, patologiczna zmiana jakości tkanki. Dysfunkcje somatyczne reprezentują leżące u ich podstaw patologie układu nerwowo-mięśniowego i mogą być także wskażnikami procesów chorobowych narządów wewnętrznych (Willard 1999). Definicja dysfunkcji brzmi następująco: Jest to osłabiona lub zmieniona funkcja przynależących do siebie części składowych układów narządów, czyli struktur szkieletowych, stawowych i mięśniowo-powięziowych, oraz związanych z nimi struktur naczyniowych, limfatycznych i nerwowych (3)(Liem, Dobler, Puylaert, Leitfaden Viszerale Osteopathie, Germany 2014)
Still w swoich obserwacjach doszedł do wniosku, że zmiany anatomiczne lub strukturalne prowadzą do zaburzeń funkcjonalnych, albo do zachorowania organów lub układów. Still traktował dysfunkcję jako odchylenie anatomiczne. Na tej podstawie powstała zasada, mówiąca o tym że struktura określa funkcję. Still podkreślał istotność integracji anatomicznej organizmu w odniesieniu do krążenia krwi („prawo tętnic jest absolutne”), powrotu żylnego i tkanek miękkich. Still oparł swój początek terapeutyczny nie tylko na anatomicznej, ale także fizjologicznej integralności organizmu. Mówił o „mechanice”, podkreślał jednak, że zaburzenia fizjologiczne wynikają ze zmienionych połączeń anatomicznych. Student i współczesny Stillowi, John M. Littlejohn, rozwinął tę myśl i wyjaśnił zaburzenia w sposób fizjologiczny. Można powiedzieć że rozwinął dalej anatomię Stilla na bazie fizjologicznej. Litteljohn widział dysfunkcję nie w strukturach anatomicznych, lecz w fizjologii stawów i wynikającej stąd zmienionej funkcji fizjologicznej (4) (Liem, Dobler, Techniki osteopatyczne, Wrocław 2011).
Żeby organizm mógł samodzielnie się regulować i utrzymywać w stanie zdrowia musi być w równowadze. Występowanie dysfunkcji może spowodować zaburzenie równowagi (homeostazy) w organizmie a tym samym doprowadzać do choroby. Rolą osteopatii jest przywrócenie homeostazy poprzez prace na patologicznie zmienionych tkanek czyli na poszczególnych dysfunkcjach.
3. Struktura i funkcja odziałują wzajemnie na siebie.
W osteopatii struktury organizmu to kości, mięśnie, narządy, nerwy, tkanka i powięzi oraz płyny ustrojowe (na przykład: krew, limfa, płyn mózgowo-rdzeniowy). Natomiast funkcje to procesy fizjologiczne, jak choćby przepływ krwi, trawienie, menstruacja. Do funkcji zaliczają się również umiejętności fizyczne i siła psychiczna człowieka.
Struktury i funkcje są ze sobą powiązane. Struktura określa funkcję i odwrotnie, co można uwidocznić na przykłądzie stawu międzypaliczkowego palca, który jest stawem zawiasowym (struktura). Tego rodzaju staw przeznaczony jest do wykonywania ruchu zginającego i prostującego (funkcja)(1)(Liem, Tsoldimos, Osteopathie. Gezieltes Losen von Blockaden. Germany, 2016).
Inaczej mówiąc zablokowanie stawu (struktura) może spowodować zaburzenie cyrkulacji płynu w postaci odpływu krwi żylnej (funkcja) co wpłynie na nerwy zaopatrujące daną strukturę a to spowoduje ból .
Inny przykład to tzw. „kalafiorowe ucho” (struktura) rozwijające sie u zapaśników na skutek pracy w parterze poprzez dociskanie ucha do podłoża (funkcja).
4. Leczenie osteopatyczne opiera się powyższych trzech zasadach.
Terapia osteopatyczna ma skłonić organizm, żeby sam sobie pomógł. Osteopata podczas badania wyszukuje potencjalne dysfunkcje np. zwiekszone napięcie tkanki, zablokowanie stawu lub niedostateczne ukrwienie lub zmniejszoną ruchomość narządu. Terapia polega na stosowaniu minimalnych impulsów w celu usunięcia zastoju krwi, limfy czy usunięciu zastoju w nerwie oraz przywróceniu ruchomości danej struktury.
W ten sposób poprzez specjalne techniki osteopatyczne stymuluje się organizm do samoleczenia a zastoje samoczynnie ustąpią.
Trzy główne filary osteopatii:
W osteopatii organizm jest jednością. W skład tej jednością wchodzą natomiast trzy główne obszary, które wprawdzie różnią się od siebie ale równocześnie nierozłącznie ze sobą współdziałają. Do tych trzech obszarów zaliczamy:
- Osteopatię parietalną obejmującą narząd ruchu. Zawierają się tutaj kości, mięśnie i stawy.
- Osteopatię wisceralną obejmującą naczynia krwionośne, narządy wewnętrzne wraz z przynależnymi naczyniami krwionośnymi, limfatycznymi oraz nerwami.
- Osteopatię kranialną (czaszkowo-krzyżową) obejmującą czaszkę i kregosłup wraz z płynem mózgowo-rdzeniowym, błonami, rdzeniem kręgowym
Oprócz anatomii i fizjologii w osteopati duże znaczenie ma również embriologia. Znajomość rozwoju organizmu oraz jego poszczególnych tkanek i narządów w fazie embrionalnej jest ważną podstawą, która pozwala zrozumieć wzajemne powiazanie róznych funkcji organizmu oraz powstawanie dysfunkcji (1) (Liem, Tsoldimos, Osteopathie. Gezieltes Losen von Blockaden. Germany, 2016).
Piśmiennictwo
1 Liem, Tsoldimos, Osteopathie. Gezieltes Losen von Blockaden. Germany, 2016
2 G. W. Northup, Osteopathic medicine. An American Reformation, American Osteopathic Association, Chicago 1966, s.15.
3 Liem, Dobler, Puylaert, Leitfaden Viszerale Osteopathie, Germany 2014 4 Liem, Dobler, Techniki osteopatyczne, Wrocław 2011”
